چهل و هشتمين جلسه شوراي عالي دانشنامه اهلبيت(ع) در تاريخ  ۱۳/ ۶/ ۹۹ برگزار شد

 دستور جلسه: مدخل امام باقر علیه السلام

خلاصه مذاكرات:

جلسه شورای عالی دانشنامه اهل بیت(ع) با نام و یاد خدا و قرائت قرآن آغاز و پس از خوشامدگویی مدیر، جلسه وارد دستور شد. پیش از دستور اصلی، درباره حضور کارشناسان بخش‌های دانشنامه در جلسه شورای عالی دانشنامه اهل بیت(ع) بحث شد. پس از آن جلسه وارد دستور اصلی شد. با توجه به مصوبه جلسه 47 هر مدخل را دو تن از اساتید به صورت کامل و بقیه بیشتر مدخل را مورد مطالعه قرار داده می‌دهند، ابتدا استاد رحمان ستایش که مدخل را به صورت کامل خوانده بودند، به بیان دیدگاه‌های خود تا صفحه 31 پرداخت. پس از ایشان استاد سبحانی نیز به طرح دیدگاه‌ خود درباره بخش میراث علمی پرداخت. در این بخش ایشان با بازتعریف «اندیشه‌های امام» آن را قابل ارایه در بخش میراث علمی دانستند و غرض از این بخش را ارایه یک تصویر کلی از منظومه اندیشه‌ای امام با توجه به ارایه تاریخ چگونگی پیدایش آن اندیشه در زمان امام مورد نظر و وضعیت آن اندیشه، پیش و پس از اندیشه مذکور دانستند.

اهم نکات اساتید به شرح ذیل است:

1. برخی تکیه کلامها در متن تکرار شده است. مانند: منابع چنین و چنان می‌گویند.
2. برخی موارد به صورت مبهم بیان شده است.
3. در برخی موارد رفت و برگشت‌های بدون فایده مشاهده می‌شود. مانند آنچه درباره تاریخ تولد اتفاق افتاده است.
4. قلم‌گردانی بی‌مورد به حجم مدخل افزوده است.
5. بهتر است مفهوم «باقر» در ابتدا توضیح داده شود و سپس به ذکر اختلافات پرداخته شود.
6. برخی از اسامی نیاز به ضبط دقیق و اعراب‌گذاری دارد.
7. در برخی جاها نوع قلم، از چکیده نویسی فاصله گرفته و از نظر ایجاز، مناسب دانشنامه نویسی نیست.
8. از مباحث استطرادی پرهیز شود.
9. دسته بندی های منطقی در هر مورد، مانند انگشتری، شمایل و ... انجام شود.
10. برخی مباحث مانند لباس، سیره فردی و ... با هم تداخل پیدا کرده و موجب تکرار شده است.
11. بحث زبان دانی امام به صورت علمی مطرح شود.
12. سیستم ارجاع در همه جا به صورت دقیق رعایت شود.
13. نویسنده در بحث همسران دچار تناقض شده است. این تناقض خود را در بحث دو همسر و سپس همسری از خوارج خود را نشان داده است.
14. از عبارات نارسا مثل نامتعارف بودن لباس پرهیز شود.
15. مدینه زمان امام باقر(ع) توصیف شود. مدینه ای که توصیف شده است بیشتر مدینه زمان امام سجاد(ع) است.
16. از کلی‌گویی و شعاری‌نویسی پرهیز شود.
17. در بحث شهادت برخی استدلال‌ها نارساست.
18. در پذیرش امامت امام(ع) از سوی هاشمیان نیز برخی استدلا‌ل‌های نارسا اقامه شده است.
19. علاوه بر استدلال‌های نارسا در بحث شهادت، عبارت‌پردازی‌های بی مورد نیز صورت گرفته است.
20. به هر روی شهادت امام(ع) به اثبات نرسیده است.
21. مناسب است بحث شهادت/وفات امام(ع) به صورت نقل اقوال بیاید.
22. بهتر است با توجه به محقق بودن کتاب تاریخ اهل البیت(ع) توسط استاد جلالی، به این کتاب و نه کتاب مجموعه نفیسه آدرس داده شود.
23. نصوص امامت در طلیعه بحث امامت آورده شود.
24. برخی از مقدمات نوشته شده در ابتدای تیترها غیرضروری است.
25. بحث ودایع نبوت سامان داده شود.
26. بحث خواهران و برادران امام باقر(ع) به مدخل امام سجاد(ع) ارجاع داده شود.
27. در ترجمه واژه «صدقات» از اصطلاح «موقوفات» یا «اوقاف» استفاده شود.
28. در ابتدای بحث میراث علمی کلی‌گویی‌هایی صورت گرفته است که حذف شود.
29. در بحث‌های آماری، از تکرار مطالب جدول پرهیز شود.
30. در بحث امامت و ایمان و کفر، به نظام ارتباطی میان مومن و کافر توجه شود و سعی امام(ع) در ساختن جامعه اعتقادی با هویت متمایز مورد توجه قرار گیرد.
31. در بحث میراث علمی به کتاب مناسک اشاره شده و از زیدی بودن این منبع، غفلت شده است.
32. بحث نامه‌ها و مکاتیب، به صورت علمی‌تر و شفاف و دسته‌بندی شده‌تر مطرح شود.
33. شخصی که با عنوان «سعد» نام برده شده است، «سعد الخیر» است.
34. به محتوای نامه امام(ع) به سعد الخیر دقت شود.
35. برخی مطالبی که در پی تفکیک آماری آمده است را نمی‌توان به عنوان تحلیل پذیرفت.
36. از پراکنده‌گویی به معنای طرح مطالب یک موضوع در چند جا، پرهیز شود.
37. در بحث میراث علمی، تفکیک دقیقی بین «علم بما هو علم» و بین «محتوای علوم» نشده است.
38. مباحث فعلی طرح شده در بخش میراث علمی، قابلیت آن را دارد که از آن با عنوان اولین سطح از «اندیشه‌های امام» یاد کنیم.
39. شرایط زیست امام(ع) در مدینه به روشنی تبیین نشده است.
40. همچنین شرایط زیست شیعیان وصحابه امام(ع) نیز در مدینه و کوفه تبیین نشده است. بنابراین در یک کلام در دوره‌بندی زندگانی امام(ع)، به بسترشناسی از جمله شناخت جریانات و وضعیت‌ها و شرایط سیاسی اجتماعی توجه شود.