به گزارش خبرنگار مهر، مناظره بررسی تاریخی ماهیت فتوحات صدر اسلام با حضور سیدحسین فلاح‌زاده و حجت الاسلام محسن الویری، اساتید دانشگاه باقرالعلوم(ع) ۸ بهمن ماه در این دانشگاه برگزار شد.

حجت الاسلام الویری یادداشتی در مورد این مناظره نوشته است که در ادامه می آید:

مناظره‌ای که روز یکشنبه ۸ بهمن با عنوان بررسی تاریخی ماهیت فتوحات صدر اسلام برگزار و فایل صوتی آن از سوی کانال اطلاع‌رسانی سخن تاریخ منتشر شد بازتابی تقریبا گسترده در بین همکاران و به ویژه دانشجویان و طلابی داشت که ارتباطی مستقیم یا غیرمستقیم با آنها در حیطه آموزش و یا فعالیتهای پژوهشی داشته‌ام و یا دارم.

این بار در کنار ستودنها و همراهی هایی متعارف، تعدادی قابل توجه از این عزیزان که تردیدی در خیرخواهی و انگیزه‌های پاک آنها ندارم به ابتکار خود یا به اصرار صاحب این قلم نقدهایی را متوجه این نشست کردند. برخی از این ملاحظات به چگونگی برگزاری، نوآورده‌های علمی و یا روش اداره جلسه برمی‌گردد که طبعا در غیاب افراد و اطراف مرتبط، سخن گفتن از آن روا نیست ولی پاره‌ای دیگر مربوط به حقیر و شکایت از خلاف انتظار بودن منش به نمایش گذاشته شده در جلسه از نظر اخلاقی بود که مصادیق اصلی آن هم مواردی از این دست است: غفلت از جایگاه معلمی، بی‌توجهی به تفاوت محیط خصوصی و محیط عمومیت؛ تفاوت شعار شروع جلسه با پیام پایان آن (از ادعای آمادگی برای گفتگو تا فرو غلتیدن در دام منازعه و های و هوی)، ابهام در موضوع کانونی بحث، اصرار بر موضع خود و کوشش برای اثبات آن به هر شکل ممکن، کم اهمیت انگاشتن برخی روشهای مورد استفاده از سوی طرف دیگر مناظره کننده مانند استفاده از شعر، برخورد منفعلانه و صدا بلند کردن.

همه این نقدها را صرف نظر از باور به میزان درستی آنها به جان می‌پذیرم و چونان اندرزی در برابر دیدگان می‌نهم. توضیح درباره چرایی و چگونگی مدیریت رفتار در آن جلسه که صد البته در آن زمان هیچ توجهی به نادرستی آنها نداشتم شاید توجیهی برای فرار از نقدپذیری انگاشته شود و لذا از بیان آن در اینجا چشم می‌پوشم. در جلسه اخیر گروه تاریخ و تمدن دانشگاه این توضیح یا توجیه را گزارش کردم.

اکنون ضمن عذرخواهی از همه مخاطبان عزیز حاضر و غایب نشست و سپاسگزاری قلبی از آنان، خود را به سخنی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام در حکمت ۲۸۹ نهج البلاغه تنبه می‌دهم.
حضرت در این حکمت از ویژگیهای یک برادر دینی که معلوم نیست کیست "کَانَ لِی فِیمَا مَضَی أَخٌ فِی اللَّهِ" سخن گفته است. ابن ابی الحدید در ذیل این حکمت که البته در شرح او شماره ۲۹۵ دارد احتمال معطوف به پیامبر بودن این سخنان را نپذیرفته و ابوذر و مقداد و خیالی بودن این شخصیت را به عنوان دیگر احتمالات مطرح کرده است. (ج ۱۹، صص ۱۸۳ ـ ۱۸۴)

سه ویژگی پایانی این برادر محبوب علی علیه السلام چنین است: ... کَانَ إِذَا غُلِبَ عَلَی الْکَلامِ لَمْ یُغْلَبْ عَلَی السُّکُوتِ وَکَانَ عَلَی مَا یَسْمَعُ أَحْرَصَ مِنْهُ عَلَی أَنْ یَتَکَلَّمَ وَکَانَ إِذَا بَدَهَهُ أَمْرَانِ یَنْظُرُ أَیُّهُمَا أَقْرَبُ إِلَی الْهَوَی فَیُخَالِفُهُ اگر در سخن کسی بر او چیره می‌شد در سکوت هیچ کس بر او چیره نمی‌شد و آرزومندی او برای شنیدن بیش از آزمندی او برای سخن گفتن بود و اگر دو گزینه برایش پیش می‌آمد می‌نگریست که کدام یک به کشش نفسانی نزدیکتر است و از آن روی برمی‌تافت.

سپس امیرالمؤمنین علی علیه السلام همگان را به این خویهای پسندیده فرا می‌خواند: فَعَلَیْکُمْ بِهَذِهِ الْخَلائِقِ فَالْزَمُوهَا وَتَنَافَسُوا فِیهَا فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِیعُوهَا فَاعْلَمُوا أَنَّ أَخْذَ الْقَلِیلِ خَیْرٌ مِنْ تَرْکِ الْکَثِیرِ. پس بر شماست که که این ویژگیها را در خود بیافرینید، پس بدان پای‌بند باشید و برای به چنگ آوردن آن از هم پیشی بگیرید، اگر نتوانستید بدانید که در این گونه موارد کم بودن یافته‌ها بهتر از وانهادن همه است.

تغییر رفتارها در دوره پساجوانی بسی دشوار است، اما به مصداق این سخن امیرالمؤمنین علی علیه السلام کم بودن دستاورد کوششهای اخلاقی بهتر از این است که آدمی خود را یکسره از همه آن محروم کند