رمزشناسی دینی کعبه از منظر ساختار و آیین‌های مذهبی

 نویسنده: فیروزه عبدالوند

اساتید راهنما: علی‌رضا خواجه گیر

 اساتید مشاور: جلیل جوکار

مقطع: فوق لیسانس

 سال دفاع: 1390

مکان دفاع: دانشگاه هنر اصفهان

 چکیده

 زبان حقیقی برای بیان امور قدسی و تعالیم سنتی، زبان «رَمز» است و رمز پردازی کلید فهمِ آن‌ها است. این، رموز همواره حاکی از ماورای چیزهایی هستند که نمادین شده‌اند و معنی یا جوهری هستند که لُبّْ و حقیقت صورت را نمایان می‌سازند؛ درنتیجه نمادِ هر چیزی، منعکس‌کننده‌ی چیزی عالی تراست و اگر سروکار علومی با جنبه‌های الهی باشد؛ نمایانگر معنا و مفاهیم غیرزمینی و دینی نیز هست که در کل عالم سنتی وجود دارند و کشف این قوانین، به معنای راه یافتن به حقایق و اسرار الهی است. به همین منوال خاستگاه هنر نیز، یک خاستگاه بشری صرف نیست و باید با رمز پردازیْ موضوعِ مورد اهتمام با امور قدسی و هماهنگیِ حاکم بر عالم هستی و «هنر سنتی» خود را آشکار سازد. از بین انواع هنرها، رموز و عناصرِ سلسله‌مراتب وجودْ ارتباط و انطباق دارد. در این میان، تمدن اسلامی ارائه‌دهنده‌ی نمونه‌های برجسته‌ای‌ از این هنر سنتی است از قبیل معماری اسلامی که در آن حضور الهی و قدسی، به‌روشنی پیداست. خانه‌ی کعبه هم به یا خانه «بیت‌الله» واسطه‌ی آن‌که در اسلام به‌عنوان سمبل ظهور خداوند است؛ اگر در زمره‌ی یک معبد مقدس و یا خداوند مدنظر قرار گیرد، همسان سایر تمدن‌های دینی دارای ویژگی‌های معابد الهی است. بنابراین پژوهش اخیر که به روش کتابخانه‌ای اطلاعات آن جمع‌آوری شده است؛ سعی بر آن دارد که جوانب و عناصری از قبیل مکان و زمانِ مقدس، عدد، اشکالِ هندسی و رنگ را در ساختار کعبه و نظامِ آیینیِ آن مناسک حج که با حجابی از رمز در آمیخته‌اند، رمزگشایی کند؛ تا اولاً: حجاب‌ها از رموز آن برداشته شود و فضای معنوی و روحانیِ این مکانِ مقدس و مناسک آن بیش‌ازپیش، غایت وجودی خود را بر ما هویدا سازد؛ اختصاص یافته‌اند حضور خداوند ثانیاً: نشان دهد که این معبد (کعبه) و سایر معابد، مکان‌هایی هستند که صرفاً به و حتی انسان هم طی زیارت خالصانه و انجام آیین‌های عبادی آن قادر است به‌نوعی استحاله و استعلای وجودی نائل گردد تا خدایی شود.

 کلیدواژه‌ها

رمزشناسی، سنت‌گرایی، اسلام، کعبه، آیین.

برای اطلاعات بیشتر و مشاهده فصول پایان نامه اینجا را کلیک کنید