بررسی تطبیقی نظریه های رفاه و بهروزی

نویسنده: هادی عربی

نام مجله: جستارهای اقتصادی

سال و شماره انتشار: سال هشتم، بهار و تابستان 1390، شماره 15 (28 صفحه - از 61 تا 88)

آدرس اینترنتی: http://iee.rihu.ac.ir/article

رتبه مقاله: علمی-پژوهشی

چکیده

رفاه و بهروزی، یکی از آرمان‌های دیرینه انسان و جوامع انسانی است و در اقتصاد نیز به‌عنوان معیار ارزیابی به کار گرفته می‌شود؛ به‌طوری‌که وضعیت‌ها، سیاست‌ها و نهادهای اقتصادی بر اساس آثار آن‌ها بر رفاه افراد ارزیابی می‌شود. بااین‌حال، ماهیت و چیستی رفاه و بهروزی همیشه موردبحث بوده است. نظریه‌های رفاه متعارف در فرهنگ مغرب زمین با نگاه صرفاً مادی به انسان و ارزش‌های انسانی آن را به خوشی، لذت وزندگی مرفه تحلیل می‌کنند. درعین‌حال، اقتصادپژوهان نحله فکری غالب، برای رهایی از مباحث فلسفی و احیاناً ارائه معیاری عینی آن را با تمایل‌ها و ترجیح‌های افراد تبیین می‌کنند. اما در تمدن اسلامی، فیلسوفان به‌طور عموم آن را به سعادت و بهروزی تعبیر کرده‌اند. در این مقاله، نظریه‌های متعارف درباره ماهیت رفاه نقد و بررسی و سپس دیدگاه اسلامی ارائه می‌شود. تمامی مباحث بر چیستی رفاه و بهروزی متمرکز است و اگر در برخی از موارد به مباحث سیاستی درباره رفاه و رفاه اجتماعی، اشاره‌شده، به‌صورت حاشیه‌ای است. اگرچه مقاله بر اساس روش تحلیلی ‐ توصیفی است؛ اما رویکرد بحث فلسفی است. این مقاله، با توجه به تفاوت جوهری انسان و ارزش‌های انسانی در دیدگاه اسلامی و نظریه‌های متعارف، معتقد است که دیدگاه اسلامی درباره رفاه، کمال‌گرا و درگرو کمال حقیقی هر دو بُعد جسمی و روحی انسان است. استدلال مقاله این است که هرچند شناخت خیر و خوبی انسان در نظریه‌های متعارف ابتدا به غرایز و تمایل‌ها سپرده شد و عقل برای رسیدن به آن صرفاً نقش ابزاری یافت؛ اما ناکامی‌های نظریه‌های اولیه در تبیین رفاه و بهروزی انسان باعث بازگشت به عقل شناسنده خیر شد و اخیراً عقل در برخی از نظریه‌های متعارف، تا حدودی نقش اصلی خود را بازیافته است.

کلیدواژه‌ها

رفاه، سعادت و بهورزی، نظریه‌های رفاه، دیدگاه اسلامی درباره رفاه و بهورزی

براي مشاهده متن کامل مقاله و توضيحات بيشتر اينجا را کليک کنيد