ماهیت و ویژگی‌های عالم برزخ در روایات ائمه معصومین (ع)

نویسنده: اكبر منتشلو

اساتید راهنما: محمدحسن قدردان قرا ملکی

اساتید مشاور: محمد محمدرضایی

مقطع: فوق لیسانس

سال دفاع: 1391

مکان دفاع: دانشگاه معارف اسلامی

چکیده

عالم برزخ و مثال یکی از مسائل مهم فلسفی، عرفانی و کلامی است که از دور زمان تا به حال مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به علت روحانی بودن و تجرد از ماده، شبیه عالم مجردات محض و به خاطر دارا بودن بعضی از آثار ماده (مانند شکل و مقدار) شبیه عالم مادّیات محض است. این عالم دارای دو نوع نزولی و صعودی است، برزخ نزولی برزخی است که در سیر نزول وجود، بین عالم مجردات و عالم مادیات قرار گرفته است و برزخ صعودی برزخی است که در سیر صعودی وجود، بین عالم ماده و عالم مجردات قرار می‌گیرد؛ و روایات متعددی بر وجود هر دو نوع برزخ (صعودی و نزولی) دلالت دارند. در لسان روایات از برزخ صعودی به عالم قبر تعبیر شده که همۀ انسان‌ها بعد از مرگ به آنجا منتقل می‌شوند، البته نه قبر فیزیکی و مادی، بلکه عالم قبر که در آن، سؤال و ثواب و عقاب واقع می‌شود و برای هر شخصی در اثر اعتقادات و اعمالش به باغی از باغ‌های بهشت و یا گودالی از گودال‌های جهنم تبدیل می‌شود. عالم برزخ صعودی دارای ویژگی‌هایی است، از جمله اینکه، ملکوت عالم مادی محسوب شده و به آن احاطه دارد و از زمان مرگ آغاز شده و تا روز قیامت و برانگیخته شدن، ادامه خواهد داشته و ارواح انسان‌ها در آن با بدن مثالی و برزخی به سر می‌برند، بدن مثالی که از بدن مادی و دنیوی لطیف‌تر ولی شبیه به آن است. در این عالم، به ارواح انسان‌ها به‌تناسب اعمالی که در دنیا انجام داده‌اند، اجازه داده می‌شود، با دیگر برزخیان ارتباط برقرار کرده و به خویشاوندان خود، در عالم برزخ و در عالم دنیا سرزده و از احوالات آن‌ها با خبر شوند. از دیگر ویژگی‌های این عالم این است که ارواح انسان‌های کامل توان تأثیر و تصرف در عالم طبیعت را دارند؛ و این قدرت و قوت ارواح در اثر قوّت اعتقادات و اعمال شخص است؛ و ارواح انسان‌ها در این عالم همچنان به سیر تکاملی خود ادامه می‌دهند، البته تکامل عملی، به این معنی که انسان با انجام کاری به کمال برتر عملی برسد، در آنجا امکان ندارد، ولی تکامل علمی، از حیث معرفت زایی به این معنی که علم و معرفت انسان نسبت به خداوند و بسیاری از معارف دینی افزایش یابد، در آن امکان‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

برزخ، ارواح، قبر، روایات، بدن مثالی.

برای اطلاعات بیشتر و مشاهده فصول و مقالات مرتبط با پایان‌نامه اینجا را کلیک کنید.