اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مدینه در دوران امویان

نویسنده: منيژه صدری

اساتید راهنما: زهرا الهوئی نظری

اساتید مشاور: ندا گليجانی مقدم

مقطع: فوق لیسانس

سال دفاع: 1390

مکان دفاع: دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

بعد از هجرت پیامبر اكرم به مدینه، نخستین تجربه‌ی حكومت اسلامی در آن سرزمین شكل گرفت. شهر مدینه پایگاه اصلی دیانت و سیاست در عصر پیامبر (ص) به‌تدریج دچار تحول گردید و مركزیت سیاسی خود را از دست. داد با روی كار آمدن امویان كه اساس حاكمیت خود را بر پایه‌ی گرایش‌های قومی و قبیله‌ای بنا نهادند و جایگزین شدن سیاست دنیوی به‌جای سیاست دینی این مركز مهم، بیش از پیش به انزوا كشیده. شد با دگرگون شدن مبنای خلافت اسلامی و اتكای آن بر قهر و غلبه حاكمان (الحكم لمن غالب) و پس از آن موروثی شدن خلافت، دست صحابه به كلی از خلافت كوتاه شد. این تغییرات بنیادی، كه با مخالفت بزرگان اهل مدینه بیش از سایر نقاط مواجه می‌شد، اعمال سیاست‌های خاصی را نسبت به شهر اقتضاء می‌كرد مهم‌ترین اقدام امویان غیرسیاسی کردن مردم و غفلت از سیاست‌های جاری حكومت بود. به همین دلیل بود، كه مدینه به‌زودی به یكی از مراكز لهو و لعب، شعر و موسیقی و آوازه‌خوانی تبدیل شد. البته این در كنار حفظ موقعیت شهر به‌عنوان مركزی دینی و علمی بود، كه به دلیل حضور امامان شیعه، بزرگان صحابه و تابعین اجتناب‌ناپذیر می‌نمود. لذا در این دوره مدینه مركز مهم علوم دینی اعم از فقه، حدیث و تفسیر از سویی، فعالیت‌های غیردینی و حتی ضد دینی از سوی دیگر گردید. در واقع هر دو نوع فعالیت به‌منظور بركنار ماندن مردم از امور سیاسی بود مورد تشویق قرار می‌گرفت. در پژوهش حاضر وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مدینه در این دوره تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است.

كلیدواژه‌ها

امویان، مدینه، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی.

برای اطلاعات بیشتر و مشاهده فصول و مقالات مرتبط با پایان‌نامه اینجا را کلیک کنید.