کتاب «سیره سیاسی معصومان علیهم السلام در کتب چهارگانه شیعه» اثر حجت الاسلام علی اکبر ذاکری از نویسندگان مداخل دانشنامه اهل بیت(ع) توسط پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.

این کتاب ابعاد مختلف سیره سیاسی معصومان علیهم السلام را در کتب چهار گانه شیعه، «الکافی»، «من لا یحضره الفقیه»، تهذیب الاحکام» و «استبصار» را مورد بحث و برررسی قرار داده است.

پیامبر و ائمه رهبران مذهبی و سیاسی جامعه هستند. در زیارت جامعه سیاست مدارانِ بندگان، معرفی شده‌اند. در آغاز کتاب مفهوم سیره سیاسی بیان شده و در چند فصل ادامه می یابد. فصل اول در باره سیره سیاسی در برابر حاکمان است؛ سیره آنان در برابر حاکمان وقت و مبارزه با آنان با اجتناب از بیعت مطرح و با نهی یاران خود از ورود به امور حکومتی و نفرین حاکمان فاسد و ستمگر و درگیر شدن با برخی حاکمان و اعتراض به آنان ادامه می یابد. مخالفت با مراجعه شیعیان به دستگاه قضائی و مخالفت با احکام خلاف شرع آنان از این موارد است. برای مبارزه با ستم حکام فاسد و حمایت از شیعیان گاهی لازم می‌دانستند برخی شیعیان در دستگاه اداری آنان وارد شوند. مانند علی بن یقطین و نجاشی حاکم اهواز . کفاره حضور و همکاری آنان با دستگاه جور را حمایت از ستمدیدگان شیعه معرفی می‌کردند.

فصل دوم در باره تعامل با حاکمان و حل مشکلات قضائی و فقهی آنان در راه اعلای حق و دعوت به وحدت اسلامی بوده است. نمونه‌هایی از این دست تعاملات در سیره ائمه(ع) بیان شده است. گاهی نیز پی‌گیر اجرای حدود الهی بودند و خود در زمان خلفا به این امر اقدام می‌کردند که مجازات ولید نمونه‌ای از این همکاری است. در مواردی نیز به آنان مشورت می‌دادند.

فصل سوم موضع معصومان در برابر قیام‌های عصرشان است. سیره ائمه در برابر قیام زید بن علی الحسین مطرح و ابعاد مختلف آنان بیان شده است. در عین این که امام صادق(ع) قیام را در آن زمان روا نمی‌دانسته، زید را مورد تأیید قرار داده و از شهادتش ناراحت شدند. پیامدهای قیام زید که برای شیعیان داشته و فرق مختلفی که زیدیه پیدا کرده‌اند و موضعی که در برابر امام صادق (ع) داشتند، مورد واکاوی قرار گرفته است. موضع امام صادق(ع) در برابر محمد بن عبد الله که خود را مهدی معرفی می‌کرد و مخالفت حضرت با وی و این که او مهدی نیست و بیان این نکنه که اگر برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کند ما از او حمایت خواهیم کرد. موضع موسی بن جعفر (ع) نیز در برابر قیام حسین شهید فخ، مطرح شده است. هم چنین موضوع ایشان در برابر قیام یحیی بن زید که روایتی در کافی در این باره آمده و اشاره‌ای مختصر به دیگر قیام‌های مطرح در آن زمان شده است.