کتاب تفسیر موضوعی شناخت و تحلیل سیره تبلیغی پیامبر اعظم (ص) به قلم محقق فاضل و خطیب توانمند حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر ناصر رفیعی محمدی در جهت معرفی سیره تبلیغی پیامبر اعظم (ص) با تکیه بر آیات و روایات و بهره‌گیری از تاریخ و زندگانی ایشان به همت پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی (ص) به زیور طبع آراسته گردید.

در این اثر که طلاب و دانش‌پژوهان سطح کارشناسی ارشد رشته تفسیر و علوم قرآنی محور مخاطبان آن قرار داده شده‌اند نگارنده در چهارده درس خواننده را همراه خود قدم‌به‌قدم با جنبه‌های مختلف سیره تبلیغی آخرین پیامبر الهی آشنا گردانیده و شناخت تحلیلی خود را در اختیار او می‌نهد. شناختی که هر نوع خواننده‌ای متناسب با میزان توان خود از خرمن معارف نبوی خوشه‌چین خواهد داشت.

در درس اول بسان سایر تحقیقات سخن از کلیات بحث است که پس از مفهوم شناسی واژگان سیره و تبلیغ و دیگر اصطلاحات همسو مانند دعوت، ارشاد، پیشینه و اهمیت و جایگاه تبلیغ موردبررسی قرار می‌گیرد. تکمیل‌کننده این درس معرفی آثاری است که به تبلیغ و جایگاه آن در سیره رسول خدا (ص) توجه داشته‌اند.

در درس دوم تا چهارم سخن از اهداف تبلیغی پیامبر (ص) و بایدها و نبایدهای تبلیغ از نگاه رسول خدا (ص) به میان است که نویسنده تلاش دارد با بهره‌گیری از آیات قرآن و روایات ائمه (ع) ضمن تبیین اهداف حضرت از مسأله تبلیغ، بایدها و نبایدهای آن را نیز برای خواننده ترسیم کند. دعوت به توحید و هشدار به معاد در کنار تعلیم و تربیت و رهاسازی از بندها به‌عنوان نمونه‌هایی از اهداف تبلیغ پیامبر (ص) در کنار بحث از صبر و بردباری، توکل، تواضع و ... در بایدها و نهی از تردید در دعوت به توحید و منت نگذاشتن در نبایدها گوشه‌ای محتوای این سه فصل را تشکیل می‌دهد.

بررسی موانع فراروی تبلیغ پیامبر (ص) که در سه قسمت واکنش‌های روحی، جسمی و اقتصادی گنجانیده شده است در درس پنجم محور بحث هستند که نویسنده با استناد به آیات و روایات و شواهد تاریخی کوشیده است نمونه‌های عینی آن را معرفی نماید. تلاش نویسنده در درس ششم آن است که بهره‌گیری رسول خدا از ظرفیت‌های تبلیغی را علیرغم تمام موانع پیش روی در اختیار مخاطب خویش قرار دهد. ظرفیت‌هایی که نمونه بارز آن در بهره‌گیری از توان دیگران و کادر سازی تبلیغی مشاهده می‌شود.

گونه‌های تبلیغی پیامبر اکرم (ص) محتوای درس‌های هفتم تا نهم این کتاب را به خود اختصاص داده است که نویسنده در هر درس یک محور از گونه‌های رفتاری، نوشتاری و گفتاری را مرکز ثقل قرار داده و با رصد مصادیق آن از تاریخ زندگانی حضرت، سیری از آن‌گونه را به مخاطب معرفی می‌کند.

شیوه‌های تبلیغی مهم‌ترین نمود بحث تبلیغ است که نویسنده در درس‌های دهم تا سیزدهم همت خود را بدان معطوف داشته تا ضمن ترسیم روش‌های استفاده‌شده توسط پیامبر نمونه‌های مصداقی آن را هم به بررسی نشیند. در راستای این هدف در درس دهم ابتدا شرایط موعظه‌گر و محتوای موعظه مورد کنکاش بوده است و سپس در درس‌های بعدی روش‌هایی مانند روش بشارت و انذار و یادآوری نعمت‌ها، اعطای بینش و آگاهی، تکریم شخصیت‌ها و بیداری وجدان محور بحث قرار دارند که تلاش شده است ضمن نشان دادن شواهد و مصادیق آن‌ها خواننده فهم مناسبی از این روش‌ها و چگونگی بهره‌گیری از آن‌ها به دست آورد.

روش تبلیغ هنری که با شیوه تشبیه و تمثیل، مقایسه و قصه‌گویی پیوند خورده است در درس چهاردهم مطرح گردیده است. روشی که هرچند در ادامه روش‌های قبلی است اما خود بحثی مستقل و جذاب است.

بامطالعه مباحث کتاب، می‌توان ویژگی‌های آن را در چند محور مشاهده کرد:

1- بحث‌های درس به درس؛ در محافل کلاسیک علمی بحث‌های درس به درس ذهن دانش‌پژوه را منسجم کرده و او را با استاد همراه می‌گرداند.

2- اختصار؛ اختصارنویسی خود هنر است. البته بدان شرط که غنای محتوا کمرنگ نگردد. در اثر حاضر هرچند اختصارنویسی ملاک عمل قرارگرفته است اما از محتوای مناسب غفلت نشده است.

3- مروری بر خلاصه بحث تحت عنوان چکیده در انتهای هر درس که اعم مطالب را به‌صورت شماره‌گذاری در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

4- در اختیار نهادن محورهایی برای پژوهش در پایان هر درس که درواقع نویسنده تجربیات موضوع یابی خود را درگذر مطالعات و نگارش کتاب، دسته‌بندی نموده و متناسب با بحث هر درس آن‌ها را در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

5- استناد فراوان به آیات قرآن و روایات پیامبر (ص).

در آخر متذکر می‌گردد ازآنجاکه مخاطب هدف کتاب، دانش‌پژوهان مقطع ارشد رشته تفسیر و علوم قرآنی هستند بهره‌گیری از اساتید مجرب و توضیح ایشان در کلاس، پیرامون مباحث کتاب، نیاز مخاطبان در این سطح را به‌خوبی برآورده خواهد ساخت و آنان را با سیره تبلیغی پیامبر (ص) آشنا می‌سازد.