به گزارش سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) بیست و سومین جلسه شورای علمی «بخش تاریخ و سیره اهل‌بیت (ع)» دانشنامه اهل‌بیت (ع) در تاریخ 93/11/18 با حضور آقایان: الله اکبری، سامانی، صفری، محمدی و خیرخواه برگزار شد.

ریاست این جلسه را جناب آقای دکتر نعمت‌الله صفری فروشانی بر عهده داشت و دبیر جلسه نیز جناب آقای خیرخواه بود.

دستور جلسه

بررسی شیوه تدوین مداخل تاریخی؛

خلاصه مذاکرات

شخصیت‌ها

1-اهمیت شخصیت؛
2- زیست‌نامه (زندگینامه، همسران و فرزندان، وفات)؛
3- دیدگاه‌ها: شیعه، اهل سنت، مستشرقان؛
4- رفتار سیاسی؛
5- میراث علمی؛
6- تأثیرات؛
7- نقش شخصیت در تثبیت و گسترش شیعه؛
8- دیدگاه امامان درباره این شخصیت‌ها؛
9- جریان شناسی حوادث مرتبط و متناسب؛
10- گونه شناسی مشایخ و شاگردان؛
11- توجه به زمینه‌ها و علت‌های انحراف (در صورت داشتن انحراف)؛
12- تأثیر انحرافات در دوره‌های بعدی؛
13- توجه به گزارش‌های زندگی با توجه به سیر تاریخی؛
14- بررسی منابع و پیشینه.

القاب و کنیه‌ها

1- چگونگی به وجود آمدن؛
2- وجه‌تسمیه؛
3- واژه‌شناسی؛
4- سیر تاریخی؛
5- کارکردها: اجتماعی- سیاسی؛
6- دیدگاه‌ها.

الگوی مقالات مکان‌ها و شهرها:

1- پیشینه شهر (وجه‌تسمیه، جغرافیای شهر، تاریخچه شهر قبل از اسلام، معماری و شهرسازی)؛
2- اهمیت مدخل؛
3- توجه به جنبه اثباتی؛
4- میزان ارتباط شهر با اهل‌بیت (ع)(حضور اهل‌بیت، موطن اهل‌بیت و ...)؛
5- جایگاه شهر نزد شیعه، اهل سنت و ...؛
6- توجه به نرم‌افزار بیش از سخت‌افزار (توجه به علما و شخصیت‌ها بیش از اماکن باشد) ؛
7- مرکزیت شهر؛
8- گونه شناسی جمعیتی (جغرافیای انسانی)؛
9- شهر از منظر فرهنگی (مدرسه علمی اهل سنت، شیعه و ...)؛
10- تقسیم‌بندی مباحث بر اساس موضوع باشد و با توجه به نقش ائمه؛
11- سیر تحول صحابه در این شهر؛
12- علوم مرتبط با ائمه در این شهر؛
13- گرایش‌های دینی و مذهبی؛
14- ترکیب جمعیتی و بخصوص تعداد شیعیان در هر دوره؛
15- نوع تشیع ساکنان؛
16- جریانات مذهبی موجود در شهر؛
17- ارتباط با دیگر شهرها؛
18- جایگاه شهر در روایات با توجه به تحول تاریخی این دسته از روایات؛
19- پیشینه و منابع.

فرقه‌ها:

1- نام فرقه و وجه‌تسمیه؛
2- پیدایش؛
3- سیر تاریخی در عصر حضور و اشاره به بعدازآن؛
4- ارتباط با ائمه؛
5- ارتباط با اصحاب ائمه؛
6- ارتباط با امامیه؛
7- نقش فرقه در تحولات سیاسی و فکری؛
8- سرانجام؛
9- شخصیت‌ها؛
10- میراث علمی؛
11- اقوال ائمه در مورد آنان؛
12- اعتقادات؛
13- دیدگاه‌ها در موردشان؛
14- جغرافیای انسانی؛
15- علل رشد و افول؛
16- منابع و پیشینه.

قبایل و خاندان‌ها

1- اهمیت؛
2- ارتباط با امام؛
3- ارتباط با تشیع مثل جعفی؛
4- شخصیت‌های بزرگ؛
5- میراث علمی این خاندان؛
6- ارتباط با حکومت (رجال برجسته)
7- سیر تاریخی؛
8- نقش آنان در گسترش تشیع؛
9- خدمات علمی و فرهنگی.

کتابشناسی

1- معرفی چندخطی کتاب (درآمد) ؛
2- اهمیت و ویژگی‌های کتاب؛
3- معرفی نویسنده (ازلحاظ شخصیتی، گرایش، تحصیلات، دیگر آثار و پژوهش‌ها و ...) ؛
4- جایگاه علمی و تخصصی کتاب؛
5- نام‌های اصلی و غیر مشهور کتاب؛
6- محتوای کتاب؛
7- ساختار؛
8- روش؛
9- رویکرد؛
10- استنادات؛
11- تأثیرات (بسامد)؛
12- تأثرات؛
13- نقدها- شروح؛
14- معرفی نسخ خطی و چاپی به‌صورت اجمالی.

چهارده معصوم

1- زیست‌نامه: زندگی، القاب، کنیه‌ها، همسران و فرزندان، شهادت، اشاره اجمالی به نسل؛
2- سیر تاریخی با نگاه بسترشناسی؛
3- گونه شناسی اصحاب ویاران؛
4- میراث علمی؛
5- دیدگاه‌ها: شیعه، اهل سنت، مستشرقان؛
6- سیره: فردی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی – تربیتی، علمی- فرهنگی، اقتصادی و... ؛
7- منابع و پیشینه.

مفاهیم تاریخی

1- واژه‌شناسی؛
2- وجه‌تسمیه؛
3- سیر تاریخی؛
4- ورود در روایات؛
5- ورود واژه در کلمات؛
6- ورود در کتب؛
7- سیر تطور.

وقایع و حوادث

1- زمینه‌ها و علل رخداد؛
2- تشریح واقعه؛
3- سران (افراد مؤثر در واقعه)
4- سیر تاریخی؛
5- دیدگاه‌ها؛
6- نقش این واقعه در بوجود آمدن اندیشه‌ها؛
7- کتب نوشته‌شده درباره‌ی واقعه؛
8- نقش امامیه یا امام؛
9- ارتباط امام یا دیدگاه امام؛
10- روایات ائمه در مورد واقعه.

سیاست‌ها:

1- بررسی گونه شناسانه و جریان شناسانه به اصحاب و حوادث.
2- اشاره به اقوال مهم مختلف مثلاً وفیات و شهادت؛
3- توجه به همه منابع مطالعاتی؛
4- توجه به شبهات مهم به‌صورت تحلیلی؛
5- مطالبی مثل قیام امام حسین (ع)، مملکت‌داری امام علی (ع)، سازمان وکالت در سیاست‌ها بیاید؛
6- توجه به ارتباط مداخل با اهل‌بیت (ع)؛
7- قلم علمی و مستند؛
8- جامعیت مقاله بدون محدودیت صفحات؛
9- توجه به تحلیل‌ها به‌خصوص تحلیل‌های روزآمد؛
10- توجه به اصل تقریب؛
11- توجه به شبهات مهم و گذر از آن.