مجموعه‌ی مقالات سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) به معرفی مقاله‌های مرتبط با مداخل دانشنامه اهل‌بیت (ع) می‌پردازد. این بخش از سایت به‌مانند قسمت پایان‌نامه‌ها، به سه کلان موضوع «تاریخی»، «کلامی _ سیاسی _ اجتماعی»و «فقهی _ اخلاقی»تقسیم شده است. همان‌گونه که دانشنامه نیز به سه بخش یاد شده تقسیم شده و هر کدام از این بخش‌ها مشغول تهیه مداخل مختص خود با همکاری نویسندگان می‌باشند. یکی از زیرمجموعه‌های قسمت تاریخیِ مقالات، بخش «اهل‌بیت (ع)» بوده، که به چهارده معصوم (ع) و اهل‌بیت (ع) (به شکل عام) تقسیم شده است. در این مقال بر آنیم تا بخش مقالات عنوان «امام باقر (ع)» از این مجموعه را معرفی کنیم.

به‌طور‌کلی معرفی هر مقاله در سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) همراه با درج نام نویسنده، نام مجله، سال و شماره انتشار آن و همچنین درج رتبه علمی مقاله است. چنان که اگر مقاله چکیده و کلیدواژه‌ای داشته باشد، در ادامه ذکر شده و علاوه بر این، امکان دریافت اصل مقاله نیز وجود دارد. همچنین آدرس اینترنتی مقاله که اثر به صورت متنی یا فایل pdf در آن وجود دارد، در معرفی مقالات لحاظ گردیده است. شایان ذکر است که تلاش بر این بوده تا مقالات به سایت خود مجلات ارجاع شود و در صورت عدم امکان به سایت‌هایی اشاره شود که ملاحظه تمام متن امکان پذیر باشد. 

بنابراین در بخش «امام باقر (ع)» تعداد 23 مقاله قرار گرفته است که به 5 زیرمجموعه تقسیم شده است که عبارتند از: «امام (ع) و حدیث»، «امام (ع) و قرآن»، «زمانه امام (ع)»، «سیره امام (ع)»و «متفرقه». از مجموع مقالات، 3 مقاله حائز رتبه علمی - پژوهشی بوده و 7 مقاله دارای رتبه علمی - ترویجی هستند. شایان ذکر است که در اینجا به تعدادی از مقالات ارزشمند این بخش اشاره می‌شود:

1. عنوان مقاله: «امام محمد باقر (ع) و جدال‌های کلامی سیاسی عصر اموی»

نویسنده: «منصور میر احمدی»

نام مجله: علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع)

سال و شماره انتشار: تابستان 1389، شماره 50

چکيده

عصر اموی، دوران تبدیل شدن مناظره‌های کلامی نخستین در عهد خلفای راشدین، به جدال‌های کلامی سیاسی است. در این دوران جدال‌های کلامی سیاسی خاصی در میان گروه‌ها و مکاتبی همچون مرجئه، خوارج، معتزله، زیدیه و ... است؛ جدال‌هایی که تأثیر بسزایی بر تحولات سیاسی اجتماعی این دوران داشت. امام باقر در این دوران با شرکت در مناظره‌ها و جدال‌های کلامی سیاسی این دوران از دو زاویه در فراهم ساختن زمینههای تأسیس و تدوین مکتب امامیه نقش ایفا نمودند. از سویی، فعالیت‌ها و مناظره‌های امام خصلتی کلامی داشت و مبانی و اصول مکتب امامیه را در کنار نقد مبانی و اصول کلامی دیگر مکاتب تدارک می-نمود، از سوی دیگر با نقد دستگاه سیاسی حاکم و فکر سیاسی رایج، بنیان‌های فکر سیاسی شیعه امامیه را ارائه می‌کرد. مقاله حاضر با گزارش جدال‌های کلامی سیاسی عصر اموی، تلاش امام باقر در قالب مناظره‌ها و جدال‌های کلامی سیاسی مذکور را توضیح می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

مناظره کلامی سیاسی، جدال کلامی سیاسی، فرقه‌ها و مکاتب کلامی، مکتب امامیه

دریافت مقاله 

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید

*****

2. عنوان مقاله: «اوضاع فرهنگی عصر امام محمد باقر (ع)»

نویسنده: «ناصر جدیدی، طوبی محبی»

نام مجله: پژوهش در تاریخ

سال و شماره انتشار: بهار 1392، سال سوم، شماره 10

چکيده

امام باقر (ع) پس از پدرش امام سجاد (ع) بين سال‌های (114 - 95 هجري) امامت شيعيان را به عهده داشتند. اوضاع سياسي جامعه به‌گونه‌ای بود كه امام سياست تقيه را اتخاذ كردند و مبارزه فرهنگي و علمي را به اقدامات سياسي ترجيح دادند. به لحاظ فرهنگي جامعه‌ای كه امام با آن مواجه بود درگير جريانات فكري متناقض و فرقه‌های متفاوتي همچون خوارج، مرجئه، معتزله و از طرفي رسوخ و نشر اسرائيليات بوده است. اين عوامل موجب شد امام مواضع مدبرانه و صحيحي در برابر اين جريانات فكري اتخاذ كند و پاسخگوي سؤالات و شبهات مردم باشد. اين مقاله پس از معرفي مختصر زندگی‌نامه امام باقر (ع) به دنبال پاسخ به اين سؤال است كه جامعه آن روز به لحاظ فرهنگي در چه اوضاعي بوده است؟ و به برخي راهكارهاي امام باقر (ع) در اعتلای فرهنگي جامعه می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

امام باقر (ع)، اوضاع فرهنگي، بنی‌امیه، شيعه

دریافت مقاله

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید

*****

3. عنوان مقاله: «طبقه‌بندی و تحلیل در روایات سیاسی، اجتماعی امام باقر (ع)»

نویسنده: «سیف الله صرامی»

نام مجله: علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع)

سال و شماره انتشار: زمستان 1389، شماره 52

چکيده

مقاله پیش رو درصدد طبقه‌بندی و تحلیل صرفاً روایات اجتماعی – سیاسی امام باقر (ع) است؛ اما گستردگی روایات اجتماعی – سیاسی وارده از امام باقر (ع) از یک‌سو و تکثر موضوعات معطوف به روایات از سوی دیگری دسته‌بندی و تحلیل روایات را بسی دشوار می‌نماید، با این وصف روایات فوق را در 7 موضوع شامل: ارکان و ویژگی‌های بنیادی جامعه، تاریخ سیاسی – اجتماعی، جنبه‌های سیاسی – اجتماعی مهدویت، مسائل سیاسی - اجتماعی، روابط سیاسی - اجتماعی امام باقر (ع)، قیام، مبارزه و روابط با سلاطین جور و هنجارها و صفات مطلوب جامعه شیعی، دسته‌بندی و تحلیل می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

روایات سیاسی، روایات سیاسی، طبقه‌بندی، تاریخ سیاسی، روابط سیاسی

دریافت مقاله

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید