مجموعه‌ی پایان‌نامه‌هاي سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) به معرفی پایان‌نامه‌های مرتبط با مداخل دانشنامه اهل‌بیت (ع) می‌پردازد. این بخش از سایت به‌مانند قسمت مقالات، به سه کلان موضوع «تاریخی»، «کلامی _ سیاسی _ اجتماعی» و «فقهی _ اخلاقی» تقسیم شده است. یکی از زیرمجموعه‌های قسمت تاریخیِ پایان‌نامه‌ها، «بخش اهل‌بیت (ع)» بوده، که به چهارده معصوم (ع) و اهل‌بیت (ع) (به شکل عام) تقسیم شده است. در این مقال بر آنیم تا بخش پایان‌نامه‌های عنوان «امام حسن (ع)» از این مجموعه را معرفی کنیم.

به‌طور‌کلی معرفی هر پایان‌نامه در سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) علاوه بر ذکر نویسنده و اساتید راهنما و مشاور و سال و مکان دفاع، گاه شامل توضیحاتی مختصر از محتویات آن بوده و گاهی همراه با ذکر چکیده و کلیدواژه و در پاره‌ای از موارد با درج فصول کلی پایان‌نامه است که از بانک‌های اطلاعاتی مجازی و در برخی اوقات با مراجعه حضوری به کتاب‌خانه‌ی دانشگاه‌ها میسر گشته است. چنان‌که با جستجو در بانک‌های مقالات، آن تعداد از نگاشته‌هایی که در ارتباط با موضوع پایان‌نامه از نویسنده یافت شده، به این متن اضافه گشته‌اند.

بنابراین در بخش امام حسن (ع) تعداد 19 پایان‌نامه قرار گرفته، که به 5 زیرمجموعه تقسیم شده است که عبارتند از: «امام (ع) از نگاه دیگران»، «امام (ع)، قرآن و حدیث»، «سیره امام (ع)»، «صلح امام (ع)» و «متفرقه». از مجموع پایان‌نامه‌های امام حسن (ع) 8 پایان‌نامه همراه با چکیده، کلیدواژه و سرفصل بوده، و 11 پایان‌نامه تنها شامل چکیده و کلیدواژه است. شایان ذکر است که در اینجا به تعدادی از پایان‌نامه‌های این بخش که برخی از آن‌ها با مقالات ارزشمندی از سوی نویسنده پایان‌نامه همراه بوده است، اشاره می‌شود:

1. عنوان پایان‌نامه: «جایگاه امام حسن مجتبی (ع) در حدیث شیعه»
نویسنده: «فاطمه اصلانی منفرد»
اساتید راهنما و مشاور: «مجید معارف» و «محمد غفرانی»
سال و مکان دفاع: 1384، دانشگاه آزاد اسلامی

توضیحات

امام حسن (ع) یگانه عصر خویش در شجاعت، حلم، علم و تقوا بود. آن بزرگوار در پی رحلت پدر والامقامش علی بن ابی‌طالب (ع) عهده‌دار امامت شد و در فاصله ۱۰ سال، موفق به تربیت شاگردان فراوانی گشت. از ایشان روایاتی در موضوعات مختلف بجا مانده، بخصوص در اندرز و مواعظ به‌طوری‌که جوامع حدیث شیعه، بهره‌های فراوانی از آن‌ها برده‌اند. پایان‌نامه حاضر، کوششی است تا به زوایای گوناگون زندگی آن امام همام بپردازد و در پرتو آن تصویری شفاف از جایگاه امام حسن مجتبی (ع) در حدیث شیعه ارائه دهد و در این پایان‌نامه به مواردی همچون تاریخ زندگی امام حسن (ع)، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران امام حسن (ع)، گوشه‌هایی از فعالیت‌های امام، بهره‌های شیعه از حدیث امام پرداخته شده است.

منبع: سایت سخن تاریخ

مقالات مرتبط

جایگاه امام حسن مجتبی (ع) در حدیث شیعه، فاطمه اصلانی منفرد، رشد آموزش معارف اسلامی، تابستان 1386، شماره 65، (10 صفحه، از 4 تا 13).

***** 

2. عنوان پایان‌نامه: «جایگاه عقلانیت در سیره سیاسی _ اجتماعی امام حسن مجتبی (ع)»

نویسنده: «داود رسته»
اساتید راهنما و مشاور: «عباسعلی رهبر» و «علیرضا رادمهر»
سال و مکان دفاع: 1391، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

امام حسن مجتبی (ع) با به‌کارگیری از عنصر تدبیر و عقلانیت در زمانی كه مذهب علیه مذهب در زندگی ایشان ظهور و بروز پیدا كرده بود، توانست با تبیین مسائل اصیل اسلام و اتخاذ روش‌هایی عقلانی در فراز و فرودهای گوناگون حیات سیاسی _ اجتماعی نسبت به حفظ و بقای دین اقدامات مهم و ضروری را انجام دهد. جایگاه و منزلت عقلانیت در زندگی اندیشمندان جهان خصوصاً در حیات اجتماعی سیاسی انبیا و امامان معصوم به‌عنوان انسان‌های کامل که منصوب از طرف خدا هستند حاکی از عمق معرفت آنان در حوزه هستی‌شناسی انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی می‌باشد. لذا در قرآن و کلام اولیای الهی انجام امور بر مبنای عقلانیت مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو پیامبران و امامان با برخوردار بودن از علم الهی و عصمت توانستند در مسیر هدایت بشریت گام‌های مؤثر را طی نمایند؛ از جمله ایشان امام حسن مجتبی (ع) با به‌کارگیری از عنصر تدبیر و عقلانیت در زمانی که مذهب علیه مذهب در زندگی ایشان بروز پیدا کرده بود؛ توانست با تبیین مسائل اصیل اسلام و اتخاذ روش‌هایی عقلانی در فراز و فرودهای گوناگون حیات سیاسی اجتماعی نسبت به حفظ و بقای دین اقدامات مهم و ضروری را انجام دهد و سرانجام با استراتژی الهی واحد با به‌کارگیری تاکتیک‌های مناسب اندیشه‌ای ماندگار را در تاریخ برای سعادت بشر به یادگار بگذارد.

کلیدواژه‌ها

معرفت‌شناسی، عقلانیت، صلح، امامت.

فصول پایان‌نامه

این پایان‌نامه در پنج فصل تدوین شده است:
فصل اول: «کلیات»
   * بيان مسئله
   * هدف تحقيق
   * پيشينه تحقيق
فصل دوم: «چارچوب نظری»
   * معاني لغوي عقل
   * عقل در اصطلاح
   * انواع عقل
   * عقل در قرآن
   * عقل در حديث
فصل سوم: «امامت در اندیشه شیعی»
   * مؤلفه‌هاي حقيقت امامت
   * اهميت مقام امامت در مكتب اماميه
   * امامت - حفظ دين
   * شأن و جايگاه امامت در تاريخ اسلام
فصل چهارم: «زمینه و زمانه دوران حیات سیاسی- اجتماعی امام حسن (ع)»
   * زندگينامه حضرت امام حسن مجتبي (ع)
   * اقدامات عقلاني امام حسن (ع) در دوران پيش از خلافت امیرالمؤمنین (ع)
   * تدابير عقلي امام حسن (ع) در دوران خلافت امام علي (ع)
   * زمینه‌های پيش از دوران خلافت امام حسن (ع)
فصل پنجم: «شاخص‌های عقلانیت در سیره سیاسی- اجتماعی امام حسن (ع)»
   * زمينه و فضاي سياسي حاكم در دوران خلافت امام
   * اقدامات عقلاني امام در دوران امامت خودشان
   * مكاتبات امام با معاويه
   * معاويه و درخواست صلح
   * موقعيت سياسي
   * اقدامات حكيمانه امام حسن (ع) پس از پذيرش صلح
   * جمع‌بندی.