حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالهادی مسعودی، مترجم دانشنامه امام مهدی (عج) که در همایش هفدهم کتاب سال حوزه به‌عنوان برگزیده انتخاب شد در گفتگو با خبرگزاری «حوزه» به روند تألیف و ترجمه این کتاب پرداخت و گفت: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث به دنبال آن است تا زندگی، سیره و سخنان معصومین (ع) را گردآوری و دسته‌بندی نموده و با تحلیل‌های مناسب عرضه نماید.

وی ادامه داد: این کار برای رسول گرامی اسلام (ص)، امام علی (ع) و امام حسین (ع) انجام‌شده و از آنجا که مسئله مهدویت نسبت به دیگر ائمه (ع) بیشتر موردنیاز جامعه بود، این مؤسسه تصمیم گرفت طی یک کار 10 ساله، تمام آنچه درباره امام مهدی (عج) در منابع تاریخی، حدیثی و تفسیری می‌توان یافت، گردآوردی نماید.

*  دانشنامه امام مهدی (عج) در چه سالی و با چه ویژگی‌هایی تدوین شده است؟  

  تدوین این دانشنامه زیر نظر آیت‌الله ری‌شهری و با دستیاری ارشد حجت‌الاسلام‌والمسلمین طباطبایی و همچنین با همکاری جمعی از محققان در سال 1393 به ثمر نشست، همچنین با نظر آیت‌الله ری‌شهری، هم‌زمان با تدوین این دانشنامه، ترجمه فارسی آن نیز آغاز شد و با اتمام کتاب، ترجمه آن نیز به سرانجام رسید. این دانشنامه به‌صورت عربی و فارسی چاپ‌شده که یک صفحه عربی و صفحه مقابل آن به زبان فارسی است.

 همچنین تلخیص به عربی محض نیز برای این دانشنامه در حال انجام بوده و در آینده نزدیک چکیده فارسی آن نیز عرضه خواهد شد.

 ازجمله ویژگی‌های این کتاب، خوش‌دستی آن از نظر ترتیب موضوعی و دسته‌بندی است که در آن زندگی شخصی، تولد، شمائل، سیما و چهره، فضائل، ویژگی‌های شخصیتی حضرت مهدی و مسائل غیبت، انتظار شیعیان، وظایف مردم در روزگار غیبت، دعاها، چگونگی دعا و فلسفه دعای ما برای امام زمان (ع) گردآوری شده است.

* این کتاب در چند جلد تألیف شده و مهم‌ترین بخش آن کدام است؟

  بخش جالب این دانشنامه، سیره حکومتی حضرت مهدی (عج) است که سبک قضایی، سیاست‌های فرهنگی، اقتصادی، نظامی، روابط بین‌الملل، مدیریت داخلی و ... ایشان جمع‌آوری شده است. هر آنچه می‌توانستیم از مطالب و محتوای کتب تاریخی و روایی جمع‌آوری کنیم، در این دانشنامه گردآوری شده و ازاین‌جهت می‌توان آن را دانشنامه مهدوی بر اساس منابع معتبر دانست.

  بسیاری از احادیث این کتاب ارزیابی سندی شده است؛ به‌ویژه در بخش کرامت‌ها و اشخاصی که حضرت را مشاهده کرده‌اند، این کار را انجام داده‌ایم تا بتوان به صحت‌وسقم مطالب دست پیدا کرد،  این کتاب در 10 جلد به چاپ رسیده، شروع تدوین این دانشنامه از سال 1384 صورت گرفت؛ اما در دو سال آخر، فعالیت‌ها شدت گرفت و یک ماه مبارک رمضان در محضر آیت‌الله ری‌شهری در مشهد مقدس صرف نگارش تحلیل‌ها و بیان‌ها شد تا بتوان کار را به سرانجام رساند.

  مهم‌ترین هدف از تدوین این دانشنامه معرفی اهل‌بیت (ع) به‌عنوان بهترین الگوهای عملی و رفتاری اسلام بود  اصل کتاب به عربی است و بنده آن را به فارسی ترجمه کرده‌ام و مقرر شد تلخیص آن در مجلدات کمتری به چاپ برسد.

 چند نفر در تدوین این دانشنامه مشغول به فعالیت بوده‌اند؟

 آیت‌الله ری‌شهری، حجت‌الاسلام‌والمسلمین طباطبایی و بنده از ابتدای کار حضور داشتیم و قریب به 5 نفر نیز در مصدر یابی، منبع یابی و مأخذ یابی انجام وظیفه کرده و برای نقد آن نیز در خدمت آیت‌الله استادی بوده‌ایم.

  همچنین 3 نفر در ویراستاری و افراد متنوع و متعددی در تحلیل‌ها و نگارش بیان‌های این دانشنامه نقش داشته‌اند.

*  این اثر با آثار مشابه چه تفاوت‌هایی دارد و چه میزان برای مجموعه‌های تحقیقاتی و محققان قابل‌استفاده است؟

  یکی از تفاوت‌های این اثر با دیگر آثار مشابه، استفاده از منابع کهن، اصیل، مشهور و تا حد زیادی معتبر است؛ چراکه تلاش کردیم از قدیمی‌ترین منابع برای این دانشنامه استفاده نماییم،  همچنین حُسن ترتیب و دسته‌بندی آن به‌گونه‌ای است که انسان به‌راحتی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند و مهم‌ترین تفاوت آن، نگارش تحلیل‌ها و بیان‌های فقه الحدیثی و نقدالحدیثی است که توانسته احادیث متعارض را حل و برخی از روایات را نقد نماید.

  ان‌شاءالله چکیده این اثر به زبان انگلیسی منتشر خواهد شد، کاربرد این دانشنامه برای مجموعه‌های تحقیقاتی، علما، محققان و دانشگاهیان است و خوشبختانه این کتاب در قالب لوح فشرده نیز عرضه‌شده و علاقه‌مندان می‌توانند لوح فشرده حدیث اهل‌بیت (ع) را از مرکز نور تهیه نمایند، یکی از نقاط برجسته این کتاب این است که فقط به منابع شیعی اکتفا نکرده؛ بلکه اکثر کتب حدیثی و تاریخی اهل سنت نیز مشاهده شده است.

نگاه اهل سنت به بحث غیبت و مهدویت  چگونه است؟

 غیبت و مهدویت، موردقبول اهل سنت است؛ اما در اینکه موعود آنان با حضرت مهدی ما تطبیق کند، اشکال دارند و الا هم به بحث مهدویت معتقد هستند و هم اعتقاد دارند شخصی خواهد آمد و عدالت را خواهد گستراند، در این دانشنامه، منجی موعود در دیگر ادیان را نیز عرضه کردیم که برای آن از دکتر شیخ که شخصیتی مسیحی بوده و مسلمان شده، استفاده نموده‌ایم. همچنین نشان داده‌ایم ظهور منجی، از ویژگی‌های تمام ادیان است و برای اثبات این مطلب، از منابع خود آنان بهره برده‌ایم، این دانشنامه پس از اتمام به رهبر معظم انقلاب در نیمه شعبان سال 1393 تقدیم شد و ایشان در روز رونمایی از این کتاب فرمودند: بنده آن را تورقی کرده‌ام و تلاش می‌کنم تمام آن را مطالعه کنم.

آیا قبل از این هم در همایش کتاب سال حوزه شرکت داشته‌اید؟

 مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث به‌صورت یک مؤسسه رسمی اکثر محصولات خود را برای همایش کتاب سال حوزه ارسال می‌کند که تا به امروز جایزه‌های بسیاری را دریافت نموده است. بنده تا به امروز سه جایزه از همایش کتاب سال حوزه کسب کرده‌ام، کتاب روش فهم حدیث، ترجمه دانشنامه امام حسین (ع) با همکاری حجج‌اسلام والمسلمین مرادی و مهریزی و ترجمه دانشنامه امام مهدی (عج)، از آثار منتخب بنده در دوره‌های گوناگون همایش کتاب سال حوزه است.

  جایگاه همایش کتاب سال حوزه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

   این همایش به‌عنوان مرجع و منبع در کشور شناخته‌شده و این مؤسسه اکثر محصولات خود را برای آن ارسال می‌نماید، امروز همایش کتاب سال حوزه همایشی جا افتاده در سراسر کشور است و دانشنامه امام مهدی (عج) در همایش کتاب سال جمهوری اسلامی نیز حائز مقام شده و این نشان‌دهنده آن است تفاوتی در داوری‌ها میان همایش کتاب سال حوزه و همایش‌های کلان ملی وجود ندارد.

*چه پیشنهادی برای همایش کتاب سال حوزه دارید؟

  اگر مسئولان این همایش بتوانند سیاست‌های چند سال آینده خود را اعلام نمایند؛ به این معنا که رصد کنند چه نیازهایی در سطح حوزه، کلان ملی و حتی منطقه‌ای وجود دارد که نویسندگان و مترجمان می‌توانند به آن بپردازند، بسیار مناسب و راهگشا خواهد بود، هم‌اکنون دو دانشنامه امام صادق (ع) و امام رضا (ع) نیز از سوی مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث در حال تدوین است.

*   مؤسسه دارالحدیث چه آثاری در دست تألیف دارد؟  

  مؤسسه دارالحدیث به غیر از دانشنامه، تدوین حکمت نامه‌های معصومین (ع) که سخنان آن بزرگان است را در دست اقدام دارد که حکمت نامه رضوی آن منتشرشده و به‌زودی حکمت نامه فاطمی آن نیز عرضه خواهد شد.