کتاب سیر تدوین و تطور صحابه نگاری به قلم حجت الاسلام و المسلمین استاد محمدرضا هدایت پناه از نویسندگان مداخل دانشنامه اهل بیت(ع) توسط پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد.

صحابه نگاری که قدمتی برابر با سیره نگاری دارد به فهرست و شرح‌حال و مسائل مختلف مربوط به یاران پیامبر (ص) می‌پردازد. صحابه نگاران در شرح‌حال صحابه آگاهی‌هایی داده‌اند که درباره حوادث دوران رسالت است، اما بسیاری از این آگاهی‌ها را مورخان و به خصوص سیره نگاران در ضمن شرح حوادث دوران رسالت بیان نکرده‌اند. بنابراین شرح‌حال‌نویسی صحابه بخشی از سیره شناسی و نیز شناخت حوادث قرن نخست به شمار می‌رود که شناخت این دو دوره (عصر رسالت و بعد از آن) بدون مطالعه کتب صحابه نگاری، شناخت جامعی نخواهد بود.
ذکر این نکته هم ضروری است که صحابه نگاری به دلیل چالشی بودن موضوع، تحت تأثیر شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و دیدگاه‌های مختلف، تطورات بسیاری در طول تاریخ به خود دیده و از جهت ساختاری و محتوایی دستخوش تغییر و تحول فراوانی شده است.
در کتاب «سیر تدوین و تطور صحابه نگاری» که نوشته حجت‌الاسلام‌والمسلمین استاد محمدرضا هدایت پناه هست، ضمن اشارات به سیر تدوین و تطور این دانش و مجموعه صحابه نگاری‌ها و صحابه نگاران، به نقش شیعه و اهل سنت در تحولات ساختاری و محتوایی و بیان مزایا و نواقص صحابه نگاری‌ها پرداخته است.
این اثر در شش بخش کلی، مباحث مذکور را مورد بررسی قرار داده است. عناوین این بخش‌ها که هر کدام از آن‌ها حاوی چند فصل نیز هست به این قرار است:
بخش اول: کلیات: تبیین و ساختار؛ تعاریف و نگرش‌ها
بخش دوم: سیر تدوین صحابه نگاری
بخش سوم: آشنایی با صحابه نگاران(آمار و گونه شناسی، شناخت و شرح‌حال)
بخش چهارم: صحابه نگاری‌های مفقود (روش‌ها و بینش‌ها)
بخش پنجم: مکاتب صحابه نگاری
بخش ششم: علل و عوامل ازدیاد صحابه
این کتاب 775 صفحه‌ای به همت گروه فرهنگ و تمدن اسلامی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام تهیه و توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.