مجموعه‌ی مقالات سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) به معرفی مقاله‌های مرتبط با مداخل دانشنامه اهل‌بیت (ع) می‌پردازد. این بخش از سایت به‌مانند قسمت پایان‌نامه‌ها، به سه کلان موضوع «تاریخی»، «کلامی _ سیاسی _ اجتماعی» و «فقهی _ اخلاقی» تقسیم شده است. همان‌گونه که دانشنامه نیز به سه بخش یاد شده تقسیم شده و هر کدام از این بخش‌ها مشغول تهیه مداخل مختص خود با همکاری نویسندگان می‌باشند. یکی از زیرمجموعه‌های قسمت تاریخیِ مقالات، بخش «اهل‌بیت (ع)» بوده که به چهارده معصوم (ع) و اهل‌بیت (ع) (به شکل عام) تقسیم شده است. در این مقال بر آنیم تا بخش مقالات عنوان «اهل‌بیت (ع) (به شکل عام)» از این مجموعه را معرفی کنیم.

به‌طور‌کلی معرفی هر مقاله در سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) همراه بر درج نام نویسنده، نام مجله، سال و شماره انتشار آن و همچنین درج رتبه علمی مقاله است. چنان که اگر مقاله چکیده و کلیدواژه‌ای داشته باشد، در ادامه ذکر شده و علاوه بر این، امکان دریافت اصل مقاله نیز وجود دارد. همچنین آدرس اینترنتی مقاله که اثر به صورت متنی یا فایل pdf در آن وجود دارد، در معرفی مقالات لحاظ گردیده است. شایان ذکر است که تلاش بر این بوده تا مقالات به سایت خود مجلات ارجاع شود و در صورت عدم امکان به سایت‌هایی اشاره شود که ملاحظه تمام متن امکان پذیر باشد.

بنابراین در بخش «اهل‌بیت (ع) (به شکل عام)» تعداد 22 مقاله قرار گرفته که به 5 زیرمجموعه تقسیم شده است که عبارتند از: «اهل‌بیت (ع) و اهل‌سنت»، «اهل‌بیت (ع) و جریان‌های مخالف»، «اهل‌بیت (ع) و قرآن»، «سیره اهل‌بیت (ع)» و «متفرقه». از مجموع مقالات، 14 مقاله حائز رتبه علمی - پژوهشی بوده و 4 مقاله دارای رتبه علمی - ترویجی هستند. شایان ذکر است که در اینجا به تعدادی از مقالات ارزشمند این بخش اشاره می‌شود:

1. عنوان مقاله: «بررسی چگونگی تقابل ائمه با جریان‌های غالیانه از آغاز تا دوره امام صادق (ع)»
نویسنده: «مجید احمدی کچایی»
نام مجله: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
سال و شماره انتشار: سال چهارم، بهار 1392، شماره 10

چکيده

نوشتار حاضر به‌دنبال بازخواني چگونگي تقابل ائمه با جريان‌هاي گوناگون و متنوع غاليان (از ابتدا تا دوره امام صادق (ع)) مي‌باشد. در یک طرف گروه‌هايی قرار داشتند که به‌تدريج و با گذشت زمان باورهاي ابتدايي خويش را به فرقه‌هاي منسجم در دوره امام صادق (ع) تبديل کردند؛ در طرف ديگر ائمه نيز به‌عنوان متوليان دين به فراخور زمان و شرايط پديد‌آمده با جريان‌هاي انحرافي ازجمله غاليان به مقابله پرداختند. شايد يکي از مهم‌ترين علل رشد غاليان در آن دوره، شرايط سياسي پديد آمده‌اي بود که سبب درگيري امويان با عباسيان شد. همين امر سبب گردید اين گروه‌ها با خيالي آسوده به تبليغ گمانه‌هاي خود همت گمارند و خود را به گروه‌هايی با کادر رهبري مشخص تبديل کنند. نوشتار حاضر به بررسي جریان غلو از دوره مذکور تا عصر امام صادق (ع) يعني دوره‌اي که غاليان به بالندگي خويش رسيده بودند، پرداخته است. گرچه گرايش‌هاي غاليانه هيچ‌گاه از جامعه مسلمانان رخت برنبست، اما مبارزه امامان شيعه با اين جريان‌ها تا اندازه زيادي اين گروه‌ها را به حاشيه راند و سبب مشخص شدن نظرگاه شيعيان و تمايز اين انديشه با باورهاي چنين گروه‌هاي منحرفي گردید.

کليدواژه‌ها

غاليان، ائمه، امام صادق (ع)، تقابل

دریافت مقاله

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید

*****

2. عنوان مقاله: «حضرت علی (ع) و نقش آرای عمومی در شکل‌گیری نظام سیاسی آرمانی تشیع (امامت)»
نویسنده: «زهرا پیشگاهی فرد، بهرام نصراللهی زاده»
نام مجله: شیعه شناسی
سال و شماره انتشار: پاییز 1389، شماره 31

چکیده

در نظام سیاسی امامت، امام معصوم از جانب خداوند منصوب می‌شود. در اندیشه و عمل حضرت علی (ع) که اولین امام و هویت‌بخش تشیع است، حضور مردم و رضایت آنان نقشی اثربخش دارد. علی (ع) علی‌رغم داشتن پشتوانه عصمت و نصب الهی، مدت 25 سال از خلافت دور ماند و سرانجام با خواست و اصرار مردم، حکومت و مدیریت جامعه اسلامی را بر عهده گرفت. او شورای مهاجرین و انصار و اجتماع آنان بر فردی به‌عنوان امام را موجب خشنودی خدا می‌داند و بر انتخاب خود از سوی مردم صحه می‌گذارد. در این مقاله، متضاد یا قابل‌جمع بودن نصب الهی و انتخاب مردم، نقش آرای عمومی در مشروعیت سازی حکومت امام معصوم (ع)، به فعلیت رساندن ولایت امام منصوب از جانب خداوند، مقید یا مطلق بودن اعتبار شورا و بیعت و آثار شرعی و حقوقی آنها، جایگاه اهل حل و عقد و عامه مردم در انعقاد و شکل‌گیری امامت و...، بر اساس اندیشه‌ها و سیره عملی حضرت علی (ع) مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عصمت، امامت، ولایت، تشیع، شورا، بیعت، اهل حل و عقد

دریافت مقاله

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید

*****

3. عنوان مقاله: «سیر تحول نقش امامان شیعه در احیای تئوری امامت الهی»
نویسنده: «اصغر منتظر القائم»
نام مجله: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
سال و شماره انتشار: بهار 1393، شماره 14

چکیده

امامت ديني و سياسي در همه اديان و مذاهب مطرح بوده و در اسلام نيز مسئله امامت همواره موردنظر بوده است و مسلمانان پس از رحلت رسول خدا (ص) به دو گروه تقسيم شدند: عده‌ای هوادار نظريه نص و امامت الهي و عده‌ای هوادار نظام خلافت گرديدند. در اين ميان دوستداران اهل‌بیت (ع) از تئوري امامت الهي، طرف‌داری کردند و امامان دوازده‌گانه (امام علي (ع) و فرزندانش از فاطمه زهرا (ع)) را جانشينان به نص و وارثان واقعي رسول‌الله (ص) می‌دانستند. هرکدام از امامان در تبيين نظريه امامت الهي نظراتي ارائه کردند که در اين مقاله به سير تحول نقش آنان در تبيين نظريه امامت الهي خواهيم پرداخت. فرضيه آن است که امامان شيعه با درک شرايط سياسي و اجتماعي دوران خود در تبيين و احيا نظريه امامت الهي تلاش وسيعي را به عمل می‌آوردند. روش تحقيق در اين مقاله، توصيفي - تحليلي و از منابع دست‌اول استفاده‌شده است.

کلیدواژه‌ها

تئوري امامت، امامت الهي، امامت منصوصي، وصايت، خليفه الله

دریافت مقاله

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید

*****

4. عنوان مقاله: «علم امام (ع) به قرآن و چگونگی آن»
نویسنده: «محمود قیوم زاده، محمدتقی شاکر»
نام مجله: آموزه‌های قرآنی
سال و شماره انتشار: پاییز و زمستان 1391، شماره 16

چکیده

از دیدگاه امامیه امام معصوم (ع) دانشی الهی دارد، ازاین‌رو نقش هدایتگری او ظاهر تا باطن جامعه و همه انسان‌ها را در برمی‌گیرد. آیات و روایات علم الهی ائمه (ع) را به‌روشنی اثبات می‌کنند. مقاله حاضر یکی از منابع این علم را تحلیل می‌کند. احادیث، قرآن را از منابع مهم آگاهی و علم گسترده امام بیان کرده‌اند. ائمه اطهار (ع) آگاهی به حقایق و بطون قرآن را از پیامبر اکرم (ص) فراگرفته و در کارکردی تبیینی به تفسیر و تحلیل آموزه‌های قرآنی پرداخته‌اند؛ بنابراین امام (ع) فصل الخطابِ اختلافات و بازگوکننده تعالیم نبوی است. بااین‌همه، درک حقایق قرآن مجاری گوناگونی دارد که خداوند به دلیل جایگاهی که برای امام (ع) مقرر کرده است، او را از آن بهره‌مند می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

قرآن، امامت، علم امام (ع) به ظهر و بطن

دریافت مقاله

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید

*****

5. عنوان مقاله: «مرجعیت علمی اهل‌بیت (ع) با تأکید بر حجیت سنت ایشان»
نویسنده: «محسن رفیعی، معصومه شریفی»
نام مجله: اندیشه نوین دینی
سال و شماره انتشار: سال هشتم، پاییز 1391، شماره 30

چکیده

سنت رسول خدا (ص) نزد مسلمانان، پذیرفته و حجت است و سخن در حجیت سنت اهل‌بیت اوست. ضرورت اثبات حجیت سنت ایشان ازاین‌جهت است که تا اثبات نشود، پیروی از آنان عقلاً و شرعاً جایز نیست. در منابع اهل سنت، حجیت سنت اهل‌بیت (ع) ذیل برخی از آیات و روایات ازجمله آیات «تطهیر»، «مباهله»، «اولوالأمر» و احادیث «ثقلین»، «سفینه» و «امان» طرح و بررسی‌شده است. در این مقاله بر اساس منابع روایی و تفسیری اهل سنت، حجیت سنت اهل‌بیت (ع) اثبات می‌شود.

کلیدواژه‌ها

اهل‌بیت، مرجعیت علمی، حجیت سنت، اهل سنت، آیه تطهیر، حدیث ثقلین

دریافت مقاله

برای بارگزاری متن کامل مقاله، اینجا را کلیک کنید