مجموعه‌ی پایان‌نامه‌هاي سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) به معرفی پایان‌نامه‌های مرتبط با مداخل دانشنامه اهل‌بیت (ع) می‌پردازد. این بخش از سایت به‌مانند قسمت مقالات، به سه کلان موضوع «تاریخی»، «کلامی _ سیاسی _ اجتماعی» و «فقهی _ اخلاقی» تقسیم شده است. یکی از زیرمجموعه‌های قسمت تاریخیِ پایان‌نامه‌ها، بخش «اهل‌بیت (ع)» بوده، که به چهارده معصوم (ع) و اهل‌بیت (ع) (به شکل عام) تقسیم شده است. در این مقال بر آنیم تا بخش پایان‌نامه‌های عنوان «امام علی (ع)» از این مجموعه را معرفی کنیم.

به‌طور‌کلی معرفی هر پایان‌نامه در سایت دانشنامه اهل‌بیت (ع) علاوه بر ذکر نویسنده و اساتید راهنما و مشاور و سال و مکان دفاع، گاه شامل توضیحاتی مختصر از محتویات آن بوده و گاهی همراه با ذکر چکیده و کلیدواژه و در پاره‌ای از موارد با درج فصول کلی پایان‌نامه است که از بانک‌های اطلاعاتی مجازی و در برخی اوقات با مراجعه حضوری به کتاب‌خانه‌ی دانشگاه‌ها میسر گشته است. چنان‌که با جستجو در بانک‌های مقالات، آن تعداد از نگاشته‌هایی که در ارتباط با موضوع پایان‌نامه از نویسنده یافت شده، به این متن اضافه گشته‌اند.

بنابراین در بخش امام علی (ع) تعداد 79 پایان‌نامه قرار گرفته، که به 11 زیرمجموعه تقسیم شده است که عبارتند از: «امام (ع) از نگاه دیگران»، «امام (ع) و اخلاق»، «امام (ع) و ادبیات»، «امام (ع) و سیاست»، «امام (ع) و عبادت»، «امام (ع) و مسائل اجتماعی»، «امام (ع)، قرآن و حدیث»، «زمانه امام (ع)»، «سیره امام (ع)»، «متفرقه» و «نهج‌البلاغه». از مجموع پایان‌نامه‌های امام علی (ع) 34 پایان‌نامه همراه با چکیده، کلیدواژه و سرفصل بوده، و 45 پایان‌نامه تنها شامل چکیده و کلیدواژه است. شایان ذکر است که در اینجا به تعدادی از پایان‌نامه‌های این بخش که برخی از آن‌ها با مقالات ارزشمندی از سوی نویسنده پایان‌نامه همراه بوده است، اشاره می‌شود:

1. عنوان پایان‌نامه: «عدالت در نگرش و روش سیاسی امام علی (ع)»

نویسنده: «علی‌اکبر علیخانی»
اساتید راهنما و مشاور: «مصطفی محقق داماد» و «عباسعلی عمید زنجانی، رضا داوری»
سال و مکان دفاع: 1382، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

این تحقیق، در پی پاسخگویی به این سؤالات است: مبانی نظری و عملی عدالت و مفاهیم مرتبط با آن، در نگرش و روش سیاسی امام علی (ع) چه بود؟ با توجه به شخصیت دینی امام علی (ع)، مبانی الهی عدالت سیاسی، در اندیشه آن حضرت چه جایگاهی دارد؟ نگارنده، این پایان‌نامه را در سه فصل و یک نتیجه‌گیری سامان داده است: در فصل اول، با عنوان «عدالت در تاریخ اندیشه‌ها» ضمن تبیین مفهوم عدالت و مترادف‌های آن و قسط و عدل در قرآن، عدالت در اندیشه سیاسی غرب، عدالت در اندیشه سیاسی متقدمان مسلمان و عدالت در اندیشه سیاسی متأخران مسلمان را مورد بحث قرار داده است؛ در فصل دوم، وی به تبیین مبانی نظری و عملی عدالت در روش و نگرش حضرت علی (ع) پرداخته است. مبانی عدالت خداوند، مبانی مفهوم عدالت، مبانی برابری‌طلبانه عدالت، مبانی عدالت سیاسی و مبانی عدالت در حوزه نخبگان سیاسی، مباحث اساسی این فصل را تشکیل می‌دهد؛ در فصل سوم، با عنوان مفاهیم پیرامونی عدالت سیاسی، مفاهیم انصاف، حق، صداقت و مصلحت عمومی را در روش و نگرش حضرت علی (ع) مورد بحث قرار داده است. بحث چیستی انصاف و ارائه تعریفی از آن، انصاف سیاسی و انصاف اقتصادی، سه بحث عمده این فصل را تشکیل می‌دهند.

منبع: سایت حوزه نت

فصول پایان‌نامه

این پایان‌نامه در سه فصل بیان شده است:
فصل اول: «عدالت در تاریخ اندیشه‌ها»
   * مفهوم عدالت و مفاهیم مرتبط با آن
   * عدالت در اندیشه سیاسی غرب
   * عدالت در اندیشه سیاسی متقدمان مسلمان
   * عدالت در اندیشه سیاسی متأخران مسلمان
فصل دوم: «مبانی عدالت»
   * مبانی الهی عدالت
   * مبانی مفهومی عدالت
   * مبانی برابری طلبانه عدالت
   * مبانی درونی عدالت سیاسی
   * مبانی عدالت در حوزه نخبگان سیاسی
   * مبانی عدالت در حوزه نظام سیاسی
فصل سوم: «مفاهیم پیرامونی عدالت»
   * عدالت و انصاف
   * عدالت و حق
   * عدالت و صداقت.

مقالات مرتبط

1. العداله والحریه فی الفکر السیاسی للامام علی (ع)، علی‌اکبر علیخانی، العلوم الانسانیة الدولیه الجمهوریه الاسلامیه الایرانیه، پاییز 1384، شماره 12، (18 صفحه، از 55 تا 72)، (علمی - پژوهشی).
2. برابری و نابرابری سیاسی در اندیشه سیاسی امام علی (ع)، علی‌اکبر علیخانی، پژوهشنامه علوم سیاسی، زمستان 1386، شماره 9، (24 صفحه، از 67 تا 90)، (علمی – پژوهشی).
3. نسبت حق، عدالت و رضایت عمومی در اندیشه امام علی (ع)، علی‌اکبر علیخانی، پژوهشنامه علوم سیاسی، تابستان 1388، شماره 15، (22 صفحه، از 139 تا 160)، (علمی - پژوهشی).

***** 

2. عنوان پایان‌نامه: «حقوق و احکام اهل ذمّه و تطبیق آن با حقوق و احکام متقابل مردم و حکومت اسلامی از دیدگاه امیرالمؤمنین علی (ع) در پرتو اندیشه‌های امام خمینی (ره)»
نویسنده: «فرحناز افضلی قادی»
اساتید راهنما و مشاور: «سید محمد موسوی بجنوردی» و «عباسعلی روحانی، سید محمدصادق موسوی»
سال و مکان دفاع: 1391، پژوهشکده امام خمینی (ره) (وابسته به موسسه نشر آثار امام)

چکیده

بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اهل ذمه به غیر مسلمانان صاحب کتاب آسمانی (اعم از یهودی، مسیحی و زرتشتی) گفته می‌شود که به‌واسطه پیمان با حکومت اسلامی و پرداخت جزیه در امان می‌باشند. مقایسه حقوق و احکام این گروه از کفار نسبت به مسلمانان نشان می‌دهد که اهل کتاب به‌عنوان یک انسان شهروند از حقوقی برابر با مسلمانان برخوردار هستند ولیکن از نظر احکام شرعی با یکسری محدودیت‌هایی مواجه بوده‌اند از جمله پرداخت جزیه، عدم جواز ساخت و ساز معابد جدید، عدم جواز وکالت مسلمین، محدودیت در انجام برخی معاملات، تفاوت در دیه یا قصاص نسبت به مسلمانان و غیره؛ اما با توجه به تغییر بسیاری از موضوعات مرتبط با اهل کتاب در این دوره و با لحاظ مبنای فقهی امام خمینی (ره) مبنی بر تأثیر مقتضیات زمان و مکان در استنباط احکام شرعی، می‌توان در بسیاری از احکام مرتبط با آن‌ها تجدید نظر کرد. از آنجائی که وضع احکام تابع مصالح و مفاسد می‌باشد در شرایط کنونی به دلیل الحاق کشور ما به کنوانسیون‌های بین‌المللی و قوانین حقوق بشر، وضع جزیه و یا مقرراتی توأم با شائبه تحقیر و یا توهین به سایر انسان‌ها، برخلاف عقد قرارداد وضع‌شده بوده و به هیچ‌وجه جایز نمی‌باشد و مفاسدی را به دنبال خواهد داشت و از سوی دیگر رعایت مصالح بین‌المللی کشور باید در تشریع احکام شرعی مدنظر قرار گیرد. لذا با در نظر گرفتن تغییر شرایط این زمانه نسبت به گذشته و زندگی مسالمت‌آمیز اهل کتاب در کنار مسلمانان، شاید بتوان با نگاهی جدید در احکام و قوانین شرعی مربوط به اهل کتاب تجدیدنظر کرد.

کلیدواژه‌ها

اقلیت‌های دینی، اهل ذمّه، جزیه، حکومت، حقوق متقابل، مقتضیات زمان و مکان.

فصول پایان‌نامه

این پایان‌نامه در سه فصل تبیین شده است:
فصل اول: «کلیات»
   * گفتار اول اقلیت‌های دینی
   * گفتار دوم حکومت
   * گفتار سوم تئوری تأثیر زمان و مکان در استنباط احکام شرعی
فصل دوم: «احکام اهل ذمه»
   * گفتار اول اصول روابط با غیر مسلمانان
   * گفتار دوم احکام فقهی ذمّه
   * گفتار سوم حقوق مختص اهل ذمّه
فصل سوم: «حقوق مردم و حکومت»
   * گفتار اوّل حقوق مردم و حکومت در نگاه امیرالمؤمنین علی (ع)
   * گفتار دوم مصادیق حقوق مردم و حکومت در کلام امام خمینی (ره).

مقالات مرتبط

تأثیر تئوری مقتضیات زمان و مکان بر احکام ذمه با رویکردی بر نظر امام خمینی، سید محمد موسوی بجنوردی، فرحناز افضلی قادی، پژوهشنامه متین، بهار 1393، شماره 62، (30 صفحه، از 21 تا 50)، (علمی - پژوهشی / ISC).

***** 

3. عنوان پایان‌نامه: «ارائه مدل كاربردی در مدیریت آموزش و پرورش كشور با الهام از آراء مدیریتی حضرت امام علی (ع)»

نویسنده: «حسین خنیفر»
اساتید راهنما و مشاور: «منوچهر جواهری» و «نادرقلی قورچيان، غلامرضا جندقی»
سال و مکان دفاع: 1381، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

تحقیق حاضر تحت عنوان ارائه مدل کاربردی در مدیریت آموزش و پرورش کشور با الهام از آراء مدیریتی حضرت امام علی (ع) و بررسی میزان ضرورت آن در «وضع مطلوب» و تحقیق پیرامون مؤلفه‌های آن در «وضع موجود» و تناسب سنجی آن با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. با توجه به پیشینه نظری تحقیق و با استفاده از مدل سه‌شاخگی (3c) که شامل ابعاد «ساختاری co­ structure»، «زمینه‌ای context»، «محتوایی content» این مدل در 11 سازه طراحی و برای سازه‌های طرح شده با عنایت به مبانی نظری و استنادات دقیق طبقه‌بندی متغیرها «مؤلفه‌ها» بر اساس همگنی آن‌ها با هم در مدل (3c) حدود 48 متغیر استخراج و سپس کار تطبیق متغیرها (مؤلفه‌ها) با مدل (3c) همراه با منابع و مصادر صورت گرفت و پرسشنامه دولیکرتی وضع مطلوب و وضع موجود طراحی گردید؛ و پیش از آنکه نمونه آماری استخراج شده مورد آزمون قرار گیرد مراحل زیر طی گردید. 1- اعتباربخشی (ساختاری) با استفاده از صاحبنظران مدیریتی جهت تطابق سازه‌ها و متغیرهای مدل پیشنهادی 2- اعتباربخشی (محتوایی) با استفاده از نظرات صاحبنظران حوزوی در جهت تایید الهامگیری درست از مصادر استخراج شده 3- اعتباربخشی مدل و پرسشنامه از طریق مطالعه و آزمون به‌صورت (pilot study) روی 20 تن از متخصصین و صاحبنظران، بعد از طی این مراحل و اطمینان از اعتبار محتوایی و ساختاری، مفاهیم، سازه‌ها و مؤلفه‌ها (متغیرها) از دیدگاه صاحبنظران و متخصصان با استفاده از فرمول نمونه‌گیری برای تعیین حجم نمونه از آزمون فرضیه برای یک نسبت در جامعه (برای جامعه‌ای نامشخص و تا حدودی نامحدود) که روشی کاملا علمی و معتبر است اقدام شد که حجم نمونه (n=50) نفر بود؛ که 25 نفر از متخصصین مدیریتی و کارشناسان امور آموزش در سطوح مختلف وزارتی و ادارات کل و 25 نفر نیز از متخصصین مدیریتی و حوزوی که دارای تحصیلات حوزوی و آکادمیکی می‌باشند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه 2 ستونی (دولیکرتی) است که برای اندازه‌گیری ضرورت مدل در وضع مطلوب و همچنین بررسی و تحلیل پیرامون تناسب مؤلفه‌ها با شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، از جهت عملی بودن در وضع موجود است. اطلاعات جمع‌آوری شده توسط نرم‌افزار رایانه‌ای (spss) مورد آزمون آماری (خی 2) قرار گرفت و مدل پیشنهادی تایید گردید. مدل پیشنهادی پژوهش که مشتمل بر سه مفهوم و مؤلفه اصلی یعنی ساختار، زمینه و محتوا است، با متغیرهای پیشنهادی مورد تایید علمی قرار گرفت. یافته‌های مدل و نتایج این پژوهش که مشتمل بر یازده سازه و چهل‌وهشت متغیر تایید شده و اعتباربخشی شده است و در سه مقوله فوق‌الذکر تدوین گردیده، درجه تناسب آن با نظام آموزش و پرورش کشور محرز علمی گردیده است لذا برای نظام فعلی مدیریت آموزشی قویاً توصیه می‌شود و کاربست آن موجب ارتقای کیفی نظام آموزش و پرورش کشور خواهد گردید.

منبع: سایت کتابخانه بنیاد نهج‌البلاغه

مقالات مرتبط

1. طراحی مدل عدالت سازمانی با الهام از نهج‌البلاغه و اعتباربخشی آن با استفاده از نظر خبرگان، ناصر جمشیدی، حسین خنیفر، جلال نادری، مدیریت فرهنگ سازمانی، پاییز 1392، شماره 3، (26 صفحه، از 51 تا 76)، (علمی – پژوهشی).
2. ارائه الگوی مدیریت بومی مبتنی بر دیدگاه امام علی (ع) با استفاده از مدل مفهومی سه‌شاخگی، حسین خنیفر، مدیریت فرهنگ سازمانی، بهار 1384، شماره 8، (46 صفحه، از 101 تا 146).

***** 

4. عنوان پایان‌نامه : «آرامش درونی در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع)»

نویسنده: «لیلا جنتی»
اساتید راهنما و مشاور: «عبدالهادی فقهی زاده» و «ایرج گلجانی»
سال و مکان دفاع: 1388، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)

چکیده

از دست دادن آرامش یکی از واقعیاتی است که در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته و نیز کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است. این امر اهمیت به‌کارگیری روش‌هایی را که ضمن تأمین آرامش، موجب رشد معنوی انسان نیز می‌گردد، بیان می‌کند. این روش‌ها با رویکرد دینی و با تکیه بر سخنان معصومین (ع) می‌تواند برنامه کاملی برای زندگی انسان ارائه دهد که علاوه بر پاسخگویی به نیازهای مختلف بشر با فطرت او نیز کاملاً سازگار بوده و ضامن آرامش درونی او در دنیا و آخرت باشد. با توجه به سخنان امام علی (ع) هدف نهایی مکتب علوی، تربیت انسان‌هایی پاک سیرت، کارآمد با قلبی مملو از آرامش و یقین و عاری از هرگونه ناهنجاری روحی و روانی است. هدف در این تحقیق، بیان دیدگاه امام علی (ع)، در مورد عوامل ایجاد کننده آرامش درونی، موانع و پیامدهای آن با تأکید بر سخنان ایشان در نهج‌البلاغه بررسی و تدوین گردیده است.

کلیدواژه‌ها

آرامش درونی، امام علی (ع)، نهج‌البلاغه.

فصول پایان‌نامه

این رساله در چهار فصل تبیین شده است:
فصل اول: «کلیات»
   * طرح مسئله
   * روش تحقیق
   * سوابق پژوهشی
فصل دوم: «مهم‌ترین عوامل پدید آورنده آرامش درونی»
   * بخش اول: مهم‌ترین عوامل فردی پدید آورنده آرامش درونی
   * بخش دوم: مهم‌ترین عوامل اجتماعی پدید آورنده آرامش درونی
   * بخش سوم: مهم‌ترین عوامل محیطی پدید آورنده آرامش درونی
فصل سوم: «مهم‌ترین موانع آرامش درونی»
   * بخش اول: موانع فردی آرامش درونی
   * بخش دوم: موانع اجتماعی آرامش درونی
فصل چهارم: «پیامدهای آرامش درونی»
   * بخش اول: پیامدهای فردی آرامش درونی
   * بخش دوم: پیامدهای اجتماعی آرامش درونی
   * بخش سوم: نتیجه‌گیری.

مقالات مرتبط

همبستگی قناعت و آرامش روان از منظر امام علی (ع) در نهج‌البلاغه، ابراهیم کلانتری، لیلا جنتی، پژوهش‌نامه اخلاق، پاییز 1391، شماره 17، (18 صفحه، از 27 تا 44)، (علمی - پژوهشی).

 *****

5. عنوان پایان‌نامه: «آموزه‏‌هاي بهداشت و سلامت روان با توجه به سيره علمي و عملي پيامبر و امام علي (ع)»

نویسنده: «سليمان قاسمي»
اساتید راهنما و مشاور: «مرتضي آقاتهرانی» و «سید محمد غروي»
سال و مکان دفاع: 1383، مؤسسه امام خميني (ره)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی مفاهیم و آموزه‌هایی از سیره و کلمات معصومین خصوصاً پیامبر (ص) و امام علی (ع) به عنوان بهترین اسوه و الگوی انسانی در همه زمینه‌های رشد، هدایت، کمال، بهداشت و سلامت روح و روان و برخی از ویژگی‌های انسان سالم در بینش توحیدی، انجام گرفته است. بدین منظور بعد از بیان کلیات و تعریف مفاهیم اصلی پژوهش در فصل اول به ادبیات پژوهش، از جمله ضرورت انسان‌شناسی، جایگاه الگو و الگوپذیری و نقش آن در بهداشت و سلامت روان و... در فصل دوم اشاره شده؛ و در فصل سوم به برخی از مفاهیم و آموزه‌های دینی و سیره معصومین که به نحوی اشاره به بهداشت و سلامت روان، داشته است، پرداخته‌ایم. به عنوان نمونه: دین و ارکان اصلی آن بر اساس سه ساحت وجودی انسان (اندیشه و اعتقاد، احساسات و عواطف و ساحت عمل و رفتار) و پیروی از معصومین به عنوان تنها اسوه‌های مصون و معصوم از هرگونه خطا و اشتباه و هادیان واقعی به‌سوی رشد، کمال و سلامت و سعادت، تبیین شده است و در ادامه فصل سوم به برخی از آموزه‌های برگرفته شده از تعالیم دینی و سیره معصومین در رابطه با بهداشت و سلامت واقعی روح و روان آدمی پرداختیم و به این نکته نیز اشاره شد که دوام ذکر و یاد خداوند، در هر سه ساحت وجودی انسان، تنها و بهترین عامل تأمین کننده بهداشت و سلامت همه جانبه انسان است؛ در فصل چهارم پیشگیری و مقابله و انواع آن با توجه به دوره‌های رشد و تحول براساس مؤلفه‌هایی از تعالیم دینی، با تأکید بر سیره که قابل تطبیق و ارتباط با بحث پیشگیری از آسیب‌های روانی باشد، اشاره شده است. مثلاً بحث تقوا، صبر، امیدواری به عنوان مؤلفه‌های پیشگیری از آسیب‌های روحی و روانی مورد بررسی قرار گرفت؛ در فصل پنجم با عنوان جمع‌بندی و نتیجه‌گیری، در مجموع با این نکته اشاره شده است که آموزه‌های اسلامی در زمینه تأمین نیازهای روحی و روانی افراد و همچنین تأمین بهداشت و سلامت روان و پیشگیری از آسیب‌های روانی نقش بسزایی داشته چنانچه تحقیقات انجام شده در دهه‌های اخیر در زمینه نقش مذهب و بعضی آموزه‌های آن در بهداشت و سلامت روان نیز به این حقیقت اشاره داشته اند؛ و پیشنهاد شده است، با توجه به جامعیت و غنای فرهنگ و آموزه‌های دینی، تحقیقات اسنادی و میدانی در زمینه‌های علوم انسانی با توجه به تعالیم اسلامی در ام‌القری اسلامی، بیشتر انجام شود.

منبع: سایت حوزه نت

مقالات مرتبط

1. سلامت روان در پرتو التزام عملی به آموزه‌های دینی، محمدمهدی صفورایی پاریزی، سلیمان قاسمی، معرفت، دي 1384، شماره 97، (15 صفحه - از 11 تا 25).
2. آموزه‌های دینی و نقش آن‌ها در پیش‌گیری از آسیب‌های روانی، محمدمهدی صفورایی پاریزی، سلیمان قاسمی، معرفت، اسفند 1383، (15 صفحه، از 16 تا 30).